Czy funty tracą ważność i co to oznacza dla podróżnych?

Czy funty tracą ważność i co to oznacza dla podróżnych?

Wymiana walut oraz ważność banknotów funta brytyjskiego to jeden z kluczowych tematów dla podróżnych planujących wyjazd do Wielkiej Brytanii czy dokonujących transakcji w tej walucie. Aktualne dane wskazują, że funt brytyjski nie tylko wyraźnie traci na wartości względem polskiego złotego, ale także zachodzą istotne zmiany w obiegu i akceptacji określonych banknotów. Zmiany te mają bezpośredni wpływ na realną wartość pieniędzy i możliwości posługiwania się gotówką podczas podróży.

Obecna sytuacja funta wobec złotego

Od 2015 roku funt brytyjski wyraźnie traci na wartości wobec polskiego złotego. Tylko w ciągu ostatnich 52 tygodni (do stycznia 2025) zanotowano spadek kursu funta o 2,75 procent względem złotego [1]. 13 listopada 2025 roku kurs funta spadł poniżej poziomu 4,80 złotego, co stanowi najniższą wartość od ponad sześciu lat, tj. od września 2019 roku [5]. W styczniu 2025 roku kurs funta przeszedł psychologiczną barierę 5 złotych, osiągając 4,99 zł [1]. Historycznie bardzo silna waluta brytyjska obecnie znajduje się w kryzysie gospodarczym na skalę nieobserwowaną od lat 2008-2011 [5][6].

Funt pozostaje w trendzie spadkowym względem głównych walut świata, w tym nie tylko do złotego, ale również do euro i dolara [1]. Wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej (tzw. Brexit) oraz niepewność polityczna stanowią istotne czynniki ciągłego spadku wartości funta [2][4].

Przyczyny słabnięcia funta brytyjskiego

Podstawową przyczyną utraty wartości funta jest Brexit oraz związana z nim niepewność gospodarcza i polityczna [2][4]. Obserwuje się także stopniowy odpływ Polaków z rynku brytyjskiego, co ogranicza popyt na szterlinga [4]. Mali detaliści i osoby indywidualne, którzy wcześniej korzystali z korzystnych kursów wymiany, obecnie muszą liczyć się z mniejszą opłacalnością transakcji [2]. Funt tak nisko był wyceniany jedynie w kryzysowych latach 2008-2011, kiedy momentami kurs zbliżał się do 4 złotych [5].

W kontekście światowych walut należy podkreślić, że euro oraz dolar amerykański w tym samym okresie osłabiły się względem złotego w znacznie mniejszym stopniu: euro o 0,19 procent, a dolar o 0,22 procent [1]. Na rynku międzynarodowym najważniejsze pozostają więc decyzje polityczne oraz ogólna kondycja gospodarki brytyjskiej [2][4].

Ważność i obieg banknotów funta brytyjskiego

Ważność banknotów funta brytyjskiego regulowana jest dwoma podstawowymi czynnikami: wycofaniem starszych emisji oraz stanem fizycznym banknotów. Starsze wersje banknotów są sukcesywnie wycofywane i zastępowane przez nowsze wzory z lepszymi zabezpieczeniami [11]. Papierowe banknoty o nominałach 20 GBP i 50 GBP utraciły status prawnego środka płatniczego po 30 września 2022 roku [9][13]. Nowsze polimerowe banknoty są obecnie jedynymi akceptowanymi w codziennych transakcjach.

Stan fizyczny ma kluczowe znaczenie dla akceptacji banknotu. Uszkodzone, naddarte, zabrudzone, postrzępione czy popisane banknoty nie są przyjmowane zarówno w sklepach, jak i w placówkach usługowych [3][11]. W razie powstania defektów na banknocie funt traci automatycznie swoją ważność jako środek płatniczy [3].

Proces modernizacji pieniądza obejmuje również okres przejściowy. Bank centralny przewiduje wtedy wyznaczony czas, w którym starsze emisje można bezpłatnie wymienić w bankach [11]. Po tym okresie wymiana jest coraz trudniejsza a niektóre banknoty tracą definitywnie ważność w obrocie detalicznym.

Konsekwencje dla podróżnych

Dla osób wybierających się do Wielkiej Brytanii lub korzystających z funtów brytyjskich podczas podróży, aktualność oraz stan posiadanych banknotów staje się kluczowa. Stare papierowe banknoty, zwłaszcza o nominałach 20 oraz 50 funtów, nie będą akceptowane w Wielkiej Brytanii po 30 września 2022 roku. Warto przed wyjazdem sprawdzić, czy posiadane banknoty to najnowsze wersje [9][13].

Dodatkowo należy dokładnie przejrzeć stan banknotów – wszelkie zniszczenia fizyczne, zabrudzenia czy napisy mogą spowodować, że nie zostaną one przyjęte podczas jakiejkolwiek płatności [3][11]. Dzięki temu unikniemy nieprzyjemnych niespodzianek w sklepie, hotelu czy restauracji.

Jeśli w portfelu znajdują się jeszcze wymieniane banknoty lub te uszkodzone, warto je wymienić w banku przed wyjazdem. W większości przypadków taka zamiana jest bezpłatna w okresach przejściowych wyznaczonych przez bank narodowy [11]. Niewykorzystanie tej możliwości może skutkować brakiem możliwości skorzystania z gotówki podczas pobytu w Wielkiej Brytanii.

Podsumowanie: co powinni wiedzieć podróżni?

Funt brytyjski pozostaje w wyraźnym trendzie spadkowym, zarówno pod względem wartości wobec złotego, jak i pozycji na arenie międzynarodowej [1][2][5]. Zmiany te w połączeniu z restrykcyjnymi zasadami dotyczącymi ważności i stanu banknotów oznaczają, że podróżni powinni zachować szczególną ostrożność. Przed wyjazdem konieczne jest sprawdzenie zarówno daty emisji banknotów, jak i ich fizycznej kondycji. Zignorowanie tej kwestii grozi odmową przyjęcia gotówki w miejscu docelowym.

Odpowiedzialne przygotowanie do podróży wymaga znajomości aktualnych przepisów i praktyk w zakresie wymiany walut oraz regulacji obrotu gotówkowego w Wielkiej Brytanii. Dzięki temu unikniemy strat finansowych i niespodziewanych problemów podczas wyjazdu.

Źródła:

• [1] https://www.money.pl/gospodarka/funt-szterling-traci-na-wartosci-brytyjska-waluta-ponizej-psychologicznej-bariery-7117331114330912a.html
• [2] https://polaccount.co.uk/pl/niski-kurs-funta-cos-sie-zmieni/
• [3] https://kobieta.onet.pl/wiadomosci/te-banknoty-moga-stracic-waznosc-w-2025-r-kluczowa-jest-jedna-rzecz/dz089hm
• [4] https://dobryruch.co.uk/kurs-funta-forum/
• [5] https://www.bankier.pl/wiadomosc/Kryzys-Wielkiej-Brytanii-Funt-najslabszy-od-6-lat-9041349.html
• [6] https://limu.pl/ile-kosztuje-funt-brytyjski/
• [7] https://www.liteforex.pl/blog/analysts-opinions/prognoza-gbp-usd/
• [9] https://nbp.pl/wycofanie-20-gbp-50-gbp/
• [11] https://biznes.wprost.pl/twoj-portfel/12162973/ktore-banknoty-straca-waznosc-w-2025-roku-lista-i-zasady-wymiany.html
• [13] https://londynek.net/wiadomosci/article?jdnews_id=80477