W niniejszym artykule przedstawimy szczegółowy opis banknotu o wartości 100 koron czeskich, analizując jego historię, projekt, cechy fizyczne oraz zabezpieczenia. Tekst opiera się na wiarygodnych źródłach, co gwarantuje rzetelność przedstawionych informacji [1][2][3].
Historia banknotu 100 Kč
Banknot 100 Kč z 1997 był w obiegu od 15 października 1997 roku aż do 30 czerwca 2022 roku. Rzetelność tej informacji potwierdzają liczne opracowania oraz analizy [1][2].
Podobnie jak banknoty z lat 1995-1997, banknot 100 koron czeskich utracił status prawnego środka płatniczego z dniem 30 czerwca 2022 roku. Decyzja ta była wynikiem wprowadzenia nowych standardów emisji, co ma wpływ na codzienne funkcjonowanie systemu finansowego [2].
W 2023 roku, w odpowiedzi na zmieniające się potrzeby rynku, Komisja Narodowa Czeskiej Banki (ČNB) wprowadziła okolicznościową edycję banknotu 100 Kč, upamiętniającą 100. rocznicę korony czechosłowackiej. Nowa emisja jest limitowana i stanowi ciekawy element kolekcjonerski [3].
Projekt i elementy graficzne banknotu
Projekt banknotu został stworzony przez Oldřicha Kulhánka, natomiast do realizacji rytów awersu i rewersu odpowiedzialni byli odpowiednio Miloš Ondráček i Václav Fajt [1]. Wiedza na temat zaangażowanych artystów umożliwia zrozumienie, jak szeroko zakrojona była praca nad stworzeniem tego banknotu.
Na awersie banknotu dominuje portret Karola IV oraz gotycki zwornik, co stanowi wyraźne odniesienie do dziedzictwa historycznego Czech. Dodatkowo, pod drukiem znajduje się poddruk o barwach różowo-pomarańczowych, który nadaje projektowi oryginalny charakter [1].
Rewers banknotu zdobi pieczęć Uniwersytetu Karola w Pradze, wzbogacona o elementy gotyckich maswerków oraz herb Republiki Czeskiej. Te szczegóły graficzne czynią banknot unikalnym zarówno pod względem artystycznym, jak i historycznym [1].
Wymiary i materiały wykonania
Wymiary banknotu wynoszą 14,0 cm × 6,9 cm, co zapewnia czytelność detali graficznych, a jednocześnie umożliwia bezproblemowe użytkowanie w codziennej praktyce płatniczej [1][5]. Zaprojektowany tak rozważnie rozmiar sprawia, że każdy element projektu nabiera wysokiej jakości, zarówno w warstwie wizualnej, jak i funkcjonalnej.
Banknot wykonany został z papieru maszynowego, wzbogaconego o włókna zabezpieczające. Taki materiał gwarantuje wysoką trwałość oraz odporność na próby fałszerstwa, co jest kluczowym czynnikiem przy projektowaniu waluty [1].
Zabezpieczenia banknotu
Banknot 100 Kč zawiera szereg zabezpieczeń, które mają na celu zapobieganie fałszerstwom. Do najważniejszych należą wklęsłodruk, znak wodny w postaci głowy Karola IV, oraz obecność wielobarwnych włókien osadzonych w strukturze papieru [1].
Technika druku, wykorzystująca wklęsłodruk i letterset, umożliwia precyzyjne wykonanie detali oraz utrwalenie elementów zabezpieczających. W efekcie zabezpieczenia te zapewniają autentyczność i niepowtarzalność banknotu, co jest równie ważne jak jego walory artystyczne [1].
Połączenie zabezpieczeń mechanicznych i wizualnych czyni banknot skutecznym narzędziem ochrony przed nieautoryzowanym kopiowaniem. Każdy szczegół drukowany techniką wklęsłodruku ma na celu utrudnienie fałszerstwa, co jest potwierdzone oficjalnymi źródłami [1].
Znaczenie historyczne i symbolika
Symbolika banknotu opiera się na silnych korzeniach historycznych, związanych z postacią Karola IV oraz tradycją Uniwersytetu Karola w Pradze. Portret wizerunku Karola IV widoczny na awersie jest wyrazem uznania dla jednego z najważniejszych władców w historii Czech [1].
Rewers z kolei, ulokowany w centrum idei edukacyjnej poprzez obecność herbu Uniwersytetu Karola, podkreśla rolę kształcenia i kultury w historii kraju. Historie te, osadzone w realiach przeszłości, przyczyniają się do budowania tożsamości narodowej [1].
Wiedza o historycznych i symbolicznych odniesieniach banknotu stanowi wartościowe źródło informacji dla kolekcjonerów oraz miłośników historii. Banknot ten nie tylko pełnił funkcję środka płatniczego, ale również stanowił nośnik kulturowego przekazu [1].
Podsumowanie i rola nowoczesnych emisji
Obieg banknotu 100 Kč w latach 1995–1997 oraz jego późniejsze wycofanie w 2022 roku stanowi istotny element ewolucji waluty czeskiej. Nowe emisje, takie jak okolicznościowa edycja z 2023 roku, podkreślają nie tylko zmiany w technologii drukowania, ale również adaptację do współczesnych oczekiwań społeczeństwa [2][3].
Wprowadzenie banknotów okolicznościowych, w których zastosowano nowe nadruki upamiętniające ważne rocznice, stanowi doskonały przykład, jak narzędzie finansowe może stać się jednocześnie elementem kolekcjonerskim i nośnikiem symboliki narodowej. Taka inicjatywa jest dowodem na ciągły rozwój środków płatniczych oraz modernizację zabezpieczeń [3].
Uwzględniając wszystkie przedstawione aspekty – od projektu, poprzez zastosowane technologie, aż po historyczną symbolikę – banknot 100 koron czeskich stanowi interesujący obiekt analizy, zarówno z perspektywy artystycznej, jak i ekonomicznej [1][2][3].
Źródła:
- Muzeum Papiernictwa – Banknot 100 Kč (1997)
- Bankier.pl – Wycofanie banknotów
- Notafilia.pl – Nowa emisja banknotu 100 Kč
- Muzeum Papiernictwa – Banknot 100 Kč (1995)
- Wikipedia – Korona Czeska
Łączymy wiedzę historyka, oko kolekcjonera i zmysł inwestora, by dostarczać treści, które inspirują, edukują i pomagają w świadomym budowaniu kolekcji. Opisujemy numizmatykę bez akademickiego zadęcia, ale z należytym szacunkiem dla jej złożoności.