Co jest na banknotach euro i dlaczego nie zobaczysz tam znanych osób?

Co jest na banknotach euro i dlaczego nie zobaczysz tam znanych osób?

Obecne banknoty euro nie przedstawiają wizerunków konkretnych postaci historycznych. Jednak Europejski Bank Centralny (EBC) planuje zmienić tę zasadę, proponując motywy, które mają pojawić się na nowych banknotach. Zdecydowano się uhonorować wybitnych przedstawicieli europejskiej kultury, nauki i przyrody, lecz nie wszystkie propozycje okazały się wolne od kontrowersji. Przez lata brak znanych osób na euro był wyborem mającym na celu podkreślenie europejskości, neutralności i wspólnoty[1][2].

Dlaczego na dotychczasowych banknotach euro nie było znanych osób?

Banknoty euro obecnej serii nie zawierają portretów słynnych postaci historycznych. EBC od początku istnienia euro stosował zasadę, by zarówno motywy, jak i symbole na banknotach były neutralne względem państw członkowskich. Architektoniczne elementy, takie jak mosty, bramy czy okna, zostały wykorzystane do podkreślenia wspólnej europejskiej tożsamości, unikania preferowania któregokolwiek kraju czy postaci oraz budowania poczucia jedności[1][2].

Neutralność ta miała zapobiec sporom między państwami członkowskimi o wybór osób reprezentujących euro oraz zagwarantować, że waluta będzie symbolem całej Unii Europejskiej, a nie konkretnej narodowości czy tradycji[2].

Nowe motywy banknotów euro

EBC ogłosił plany wprowadzenia nowych banknotów euro, których motywy wyłoniono na podstawie szeroko zakrojonych konsultacji społecznych. W ankietach uczestniczyło aż 365 000 mieszkańców Unii Europejskiej, co pozwoliło wyłonić dwa główne motywy: „Kultura Europejska” oraz „Rzeki i ptaki”[4].

Tak szeroka konsultacja społeczna miała na celu umożliwienie mieszkańcom Europy współdecydowania o symbolach reprezentujących ich wspólnotę i wartości. Sama procedura została opisana jako wieloetapowa i wynikała z chęci odzwierciedlenia różnorodności Europy[2][4].

Kto pojawi się na nowych banknotach?

Jednym z głównych założeń jest uhonorowanie znanych postaci, które przyczyniły się do rozwoju kultury i nauki w Europie. Wśród tych osób znaleźli się: Maria Skłodowska-Curie, Maria Callas, Ludwig van Beethoven, Miguel de Cervantes, Leonardo da Vinci oraz Bertha von Suttner[4]. Nowy banknot 20 euro ma przedstawiać Marię Skłodowską-Curie zgodnie z motywem „Kultura Europejska”[1][2].

Pojawienie się wybitnych jednostek na banknotach euro to radykalna zmiana w podejściu do projektowania waluty, mająca na celu także promowanie europejskiej tożsamości poprzez autorytety z różnych dziedzin[2]

Kontrowersje wokół nazwisk na banknotach euro

Jednym z głośniejszych sporów wywołanych przez propozycję nowych banknotów stał się wybór sposobu zapisu imienia i nazwiska Marii Skłodowskiej-Curie. Zdecydowano, aby na banknocie użyć wyłącznie francuskiego zapisu „Marie Curie”, co spotkało się ze sprzeciwem w Polsce. Część opinii publicznej i przedstawicieli nauki podnosi, że pominięcie polskiego nazwiska jest niezgodne z rzeczywistym dorobkiem i pochodzeniem uczonej[2][3].

W sprawie interweniowały instytucje naukowe i polityczne, apelując do EBC o uwzględnienie pełnego nazwiska. Dyskusja ta jest przykładem, jak wybór motywów czy nazwisk na banknotach potrafi ujawniać głębokie emocje narodowe i identyfikacyjne w Europie[3][5][6].

Mechanizm wprowadzania nowych banknotów euro

Projektowanie i akceptacja nowych banknotów euro to długotrwały proces obejmujący konsultacje społeczne, głosowania oraz wybór projektów przez ekspertów z różnych krajów unijnych[2][4]. EBC stawia na transparentność i udział obywateli, dlatego etapy wyboru motywów oraz kształtu nowej serii euro zostały upublicznione.

Nowe banknoty mają wejść do obiegu po zatwierdzeniu projektów, przy czym zatwierdzenie przez władze EBC planowane jest na 2026 rok. Publikacja i wprowadzenie do obiegu nastąpi w kolejnych latach[4].

W jakim kierunku zmierza projektowanie euro?

Nowy trend w projektowaniu banknotów euro nawiązuje do idei promowania kulturowej i naukowej tożsamości Europy. Podejmowana przez EBC zmiana podkreśla znaczenie wspólnego dziedzictwa, różnorodności oraz otwartości na symbole zarówno z natury, jak i kultury[2][4]. Docelowo ma to prowadzić do większej rozpoznawalności i identyfikacji mieszkańców Europy z walutą euro.

Podsumowanie

Dotychczasowe banknoty euro nie przedstawiały słynnych osób, by zachować neutralność i wspólnotę europejską. Jednak wkrótce, według planów EBC, na banknotach euro znajdą się wybitne postacie, takie jak Maria Skłodowska-Curie, mimo kontrowersji co do sposobu prezentacji ich nazwisk. Nowe banknoty zainspirują się zarówno postaciami kultury i nauki, jak i motywami przyrodniczymi, mającym podkreślić europejskie dziedzictwo i promować wspólnotę ponad narodowymi podziałami[1][2][3][4].

Źródła:

• [1] https://www.walutomat.pl/poradnik/nowe-banknoty-20-euro-z-maria-sklodowska-curie/
• [2] https://pl.euronews.com/europa/2025/07/28/maria-curie-sklodowska-nowe-banknoty-euro-wywoluja-kontrowersje
• [3] https://warszawawpigulce.pl/szokujaca-decyzja-na-banknotach-euro-nie-bedzie-polskiego-nazwiska-marii-sklodowskiej-curie/
• [4] https://next.gazeta.pl/next/7,151003,31993050,zmienia-banknoty-w-europie-co-zrobi-europejski-bank.html
• [5] https://www.bankier.pl/wiadomosc/Maria-Curie-bez-Sklodowska-na-20-euro-Minister-nauki-apeluje-do-EBC-8989188.html
• [6] https://www.tokfm.pl/swiat/tokfm-7-103086-32182506-awanture-o-polke-na-nowych-banknotach-euro-nie-mozemy-milczec